Over ons

Het gaat bij herstel niet alleen om het klinisch herstel. Misschien wel belangrijker is het maatschappelijk herstel. Daar verstaan we onder het dagelijkse, sociale en maatschappelijke functioneren en om het ontwikkelen van sociale en maatschappelijke rollen zowel in de beperkte kring van lotgenoten, familie en vrienden als in de bredere context van werk, studie en vrije tijdsbesteding. Hierbij gaat het niet alleen om persoonlijke ondersteuning bij dit maatschappelijk herstel, maar ook om de verbetering van de maatschappelijke positie van de betrokkenen: om sociale inclusie en om vermindering van stigma, discriminatie en uitsluiting.

Omdat herstel een uniek persoonlijk proces is, kan de persoon het alleen zelf doen en moet hij zelf de regie hebben. Maar het hoeft niet alleen. Ook bij herstel is de ondersteuning van anderen, zoals familieleden en naasten, lotgenoten, ervaringsdeskundigen en professionals belangrijk. Deze herstelondersteuning houdt in dat de omgeving kan aansluiten bij het persoonlijk herstelproces en ondersteuning kan bieden daar waar dat nodig is: maatschappelijk, klinisch, bij levensvragen etc.

Herstelondersteuning betekent in elk geval op een andere manier omgaan met mensen met problemen dan tot voor kort gebruikelijk was: de wensen, behoeften en mogelijkheden van de persoon zélf vormen het vertrekpunt, de ondersteuning sluit daar op aan.

De directe leefomgeving en alle hulpverlening en begeleiding binnen de ggz- verslavingszorg en het sociale domein zouden dan ook ten dienste moeten staan van het persoonlijke herstelproces van de persoon in kwestie. Een goede samenwerking tussen de disciplines binnen de nulde, eerste en tweede lijn is daarbij essentieel.

Herstelondersteuning heeft dan ook alles te maken met een (veranderende) rol en houding van de hulpverlener. Die rol is niet meer primair die van interveniërende deskundige maar die van betrokken ondersteuner of coach. De leefwereld, het levensverhaal, de wensen en de prioriteiten van de persoon zijn leidend, evenals de eigen krachten, en eigen ervaringskennis en hulpbronnen in de directe omgeving.

Maar ook de rol van sommige cliënten moet anders. Niet je overgeven aan de hulpverlener en passief ondergaan wat hij doet, maar actief het heft in handen nemen, en meedenken en doen in je eigen herstelproces.

Een ander kenmerk van herstel ondersteunende zorg is de gelijkwaardigheid in de relatie tussen hulpverlener en cliënt, waarbij – naast de beschikbare professionele kennis – de kennis, ervaringen en vaardigheden van de persoon zelf ook een belangrijke rol spelen. De cliënt wordt ruimte geboden (en néémt die ruimte ook) om te zoeken naar de betekenis van ervaringen en naar de gewenste steun bij het hervinden van eigen veerkracht.

Herstel is een persoonlijk, uniek proces en vraagt dus om persoonlijke en unieke ondersteuning

De hele organisatie van de zorg dient dienstbaar en ondersteunend te zijn aan wat cliënten nodig hebben, dus ook de organisatie van de toegang van zorg, het mogelijk maken van keuzes door cliënten voor de best passende zorg en het bewerkstelligen van een goede match met hulpverleners.

In onze visie bepaalt de cliënt zelf hoe zijn herstel eruit ziet. Gaat hij daarmee voortaan zelf uitmaken hoe hij zijn leven invult? Zoveel mogelijk, ja! Maar wat ‘zoveel mogelijk’ betekent, bepalen cliënt en hulpverlener samen.

Mike Slade stelt dat ieder die in herstel is voor de volgende vier opgaven staat:

Mike is Professor of Mental Health Recovery and Social Inclusion at University of Nottingham.

1. Een positieve identiteit ontwikkelen.
2. Framing, het “inlijsten” of een betekenisvolle plaats geven aan de verslaving of het psychiatrisch probleem.
3. Responsief vermogen (weer) ontwikkelen, zelfmanagement van de symptomen en van de aandoening door empowerment.
4. Het oppakken van vroegere of het verwerven van nieuwe, waardevolle sociale rollen.

Je leven voelt als ‘overleven’. Je bent de controle over jezelf en het leven volledig kwijt en hebt niet het idee dat je hier zelf ook maar enige invloed hebt. Je voelt jezelf ontredderd en gelooft er eigenlijk niet meer in dat je je eigen leven ooit nog terug op de rit zult krijgen. Wat heeft het ook allemaal voor zin om nog te vechten? Niemand begrijpt je toch, je wilt met rust gelaten worden en aan de toekomst wil je al helemaal niet denken!

Inmiddels weet je maar al te goed dat het leven niet gemakkelijk is. Maar je moet ervan maken wat ervan te maken valt. Je bent hoe dan ook altijd verantwoordelijk voor je eigen leven en herstelproces. Het heeft geen zin om je op je beperkingen te focussen, maar kijk naar je kwaliteiten! Wat is er ondanks alle onmogelijkheden nog wel mogelijk? Wie ben je ‘zelf’ naast je stoornis?

Doen waar je goed in bent, waar jij je gelukkig bij voelt en waar je kracht uit kunt halen. Kortom, je hart achterna gaan, zonder dat je jezelf in de weg laat staan door je beperkingen of kwetsbaarheden. Je stoornis parkeer je mooi naar de achtergrond van je bestaan. Maak ruimte voor nieuwe doelen en een nieuwe betekenis van jou leven!

Er zijn allerlei mogelijkheden om aan je eigen herstel te werken en je ervaringskennis te ontwikkelen. Voorbeelden zijn zelfhulpgroepen, herstelwerk groepen, empowerment plus trainingen, herstellen doe je zelf, fotovoice. Maar ook je eigen herstelverhaal maken. Voor informatie over deze trainingen kan je meer informatie vinden op de volgende websites:

Herstel Empowerment Ervaringsdeskundigheid / HEE!

Fotovoice van VoorDoorMet

Kennisplein: de ervaringsdeskundige

Daarnaast zijn er opleidingen. Op MBO niveau en HBO. Er zijn gecombineerde opleidingen. Bijvoorbeeld SPH met ervaringsdeskundigheid en opleidingen die jou opleidt tot ervaringsdeskundige.